İslam dini, insanı sadece insan olduğu için değerli kabul eder ve onun haklarına saygı gösterilmesini, onurunun korunmasını emreder. Her bireyin özgürlüğü, kişiliği ve şerefi önemlidir. Çünkü insan, yaratılmışlar arasında en üstün varlık olarak görülmektedir.
Kur’an-ı Kerim’de, insanın bu değerli konumu şöyle ifade edilir:
“Andolsun, biz insanoğluna şeref verdik. Karada ve denizde onları taşıdık, güzel rızıklarla onları rızıklandırdık ve onları yarattıklarımızın birçoğundan üstün kıldık.”(İsra Suresi, 70. Ayet)
Peygamberimizin İnsanlara Yaklaşımı
Hz. Muhammed (s.a.v.), tüm insanlara eşit mesafede yaklaşmış, kimseyi kökeni, rengi, dili veya makamı yüzünden ayırmamıştır. Ona göre insanın değeri, dış görünüşüyle değil, Allah’a olan bağlılığı yani takvası ile belirlenirdi.
Bu konudaki bir hadisinde şöyle buyurmuştur:
“Ey insanlar! Bilin ki Rabbiniz birdir, babanız da birdir. Hepiniz Âdem’densiniz, Âdem ise topraktan yaratılmıştır. Bir Arap’ın Arap olmayana, bir beyazın siyaha veya siyahın beyaza üstünlüğü yoktur. Üstünlük yalnızca takva iledir.” (Ahmed b. Hanbel, V, 411)
Günlük Hayatında İnsanlara Karşı Tutumu
Peygamberimiz (s.a.v.), hayatı boyunca insanlara karşı nazik, saygılı ve merhametli davranırdı.
Komşularının hâlini sık sık sorar,
Yoksul, yaşlı, yetim ve yardıma muhtaç kimseleri ziyaret ederdi.
Selamlaştığında, tokalaştığı kişiden önce elini çekmezdi.
Konuşurken muhatabının yüzüne bakar, açık ve net bir şekilde konuşurdu.
Verdiği sözleri mutlaka yerine getirirdi.
Bir gün ashabıyla otururken bir cenaze geçer. Hz. Peygamber (s.a.v.) ayağa kalkar. Ashabdan biri, cenazenin Müslüman olmadığını belirtince, Peygamberimiz şöyle der:
“Bu da bir insan değil mi?” (Nesai, Cenaiz, 46)
Bu tavır, onun her insana değer verdiğini gösteren çok güçlü bir örnektir.
Bir Kadının Vefatı Üzerine Gösterdiği Hassasiyet
Mescidi temizleyen yaşlı bir kadının bir süredir ortalıkta görünmediğini fark eden Hz. Muhammed (s.a.v.), onun durumunu sorar. Kadının vefat ettiğini öğrenince, üzüntüsünü dile getirir ve şöyle der:
“Bana neden haber vermediniz?”
Daha sonra sahabilerle birlikte mezarına gider ve orada onun için dua eder.
